Dok je veći dio međunarodne pažnje usmjeren na potencijalnu rusku invaziju na Ukrajinu, mala država koja se nalazi na zapadu Balkanskog poluostrva “pati” od neposredne krize.
Stanovništvo Bosne i Hercegovine se sastoji od 50% Bošnjaka (bosanskih muslimana), 12-15% bosanskih Hrvata (katolika), te 30-33% bosanskih Srba (pravoslavaca). Ovi zadnji su tokom rata u BiH (1992-1995) nasilno zauzeli 70% bosanskohercegovačke teritorije, provodeći “etničko čišćenje“, s ciljem iskorjenjivanja muslimanskog stanovništva. Rezultat je više od 100.000 smrtnih slučajeva, prema podacima Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, piše današnji australijski dnevni list “El Heraldo Austral“.
Bosna i Hercegovina, nakon završetka rata i prema Dejtonskom sporazumu (1995.), je federalna država koja djeluje kao konfederacija sastavljena od dva entiteta: Republika Srpska (80% Srba, 20% Bošnjaka i Hrvata) i Federacija Bosne i Hercegovine (70% Bošnjaka, 22% Hrvati). I jedni i drugi imaju nezavisnu političku autonomiju, ali imaju zajedničke institucije poput vojske i unutrašnje poreske službe. Nadalje, Brčko distrikt ima upravu koju dijele Republika Srpska i Federacija Bosne i Hercegovine.
Šta je pokrenulo trenutnu krizu u BiH?
Odlazak visokog predstavnika UN-a Valentina Inzka, koji je sredinom 2021. godine nametnuo zakon o negiranju genocida kao odgovor na poricanje genocida od strane srpskog političkog lidera Milorada Dodika, izazvao je agresivan odgovor Dodikove stranke, najavljujući bojkot državnih institucija i eventualni proces odvajanje od Bosne i Hercegovine.
Nakon ruske invazije na Krim (2014.), Rusija je uložila značajne diplomatske napore da produbi svoje veze s Dodikom, a jedan od glavnih vanjskopolitičkih ciljeva Ruske Federacije bio je spriječiti širenje NATO-a na Balkanu (gdje je BiH najvjerovatniji kandidat da se to dogodi).
Rusija, Kina, Srbija…
U tom kontekstu, Rusija i Srbija su pružile logističku podršku aktuelnoj političkoj krizi, pored diplomatske podrške Mađarske, Slovenije i dijela Hrvatske. Kina, s druge strane, koja pretenduje na sve veće prisustvo u Evropi, koristeći slabu vanjsku politiku Trumpove administracije, snažno je ušla na Balkan milionskim ulaganjima u infrastrukturu, odobravajući ogormne kredite balkanskim državama, time označavajući snažan uticaj na ovoj strateškoj teritoriji.
Sjedinjene Američke Države (SAD) i Evropska unija (EU) su u posljednjoj deceniji dale puno podršku stabilnosti regiona, međutim, u praksi to nije bio slučaj, budući da je 5% građana BiH već emigriralo na Zapad, a stopa nezaposlenosti premašila je 30% u 2021. godini.
Situacija bi mogla eskalirati
Iako politički lideri poput Dodika pozivaju na secesiju na etničkoj osnovi, bosanskohercegovačko stanovništvo, a posebno mladi, samo želi da živi prosperitetnim životom, u državi sa ekonomskom stabilnošću i mogućnostima za vlastiti razvoj.
Ovo je najgora politička kriza od kraja rata u BiH, jer namjere Milorada Dodika su jasne u pogledu mogućeg novog sukoba, te bi situacija mogla eskalirati u narednim sedmicama, zaključuje se na kraju članka.
Pratite nas putem aplikacije za Android, kao i na društvenim mrežama Facebook i Twitter. Za svako prenošenje sadržaja vijesti potrebno je zatražiti odobrenje - kontaktirajte nas.
